ضرورت بهروزرسانی دانش مددکاران اجتماعی در مواجهه با نسل جدید
ضرورت بازآفرینی حرفهای: بهروزرسانی دانش مددکاران اجتماعی در مواجهه با تحولات عصر دیجیتال و شکاف نسلی
فهرست عناوین مطلب
ضرورت بهروزرسانی دانش مددکاران اجتماعی در مواجهه با نسل جدید
ضرورت بازآفرینی حرفهای: بهروزرسانی دانش مددکاران اجتماعی در مواجهه با تحولات عصر دیجیتال و شکاف نسلی
مقدمه
مددکاری اجتماعی، حرفهای است که ریشه در تغییر و پویایی دارد. جامعه امروز ایران، تحت تأثیر شتابان رسانههای نوین و پلتفرمهای مجازی، شاهد دگردیسیهای عمیق فرهنگی و رفتاری است. در این میان، نسلهای دهه هشتاد و نود (نسل Z و Alpha) با جهانبینی، زبان و ارزشهایی متفاوت ظاهر شدهاند.
اگر مددکاران اجتماعی و روانشناسان در کلینیکها، دانش و نگرش خود را با این تغییرات همگام نکنند، نه تنها اثربخشی مداخله کاهش مییابد، بلکه «اصل پذیرش بیقید و شرط» که ستون فقرات این حرفه است، به مخاطره میافتد.
تأثیر پلتفرمهای مجازی بر زیستجهان مراجعان
فضای مجازی دیگر صرفاً یک ابزار نیست، بلکه به بخشی از هویت و محیط زندگی مراجعان تبدیل شده است.
-
تغییر در الگوهای ارتباطی: بسیاری از آسیبها و تعارضات امروزی ریشه در تعاملات مجازی (سایبر بولینگ، اعتیاد اینترنتی، شکاف واقعیت و بازنمایی) دارد.
-
زبان مشترک: مددکاری که با اصطلاحات، ترندها و کدهای رفتاری در پلتفرمهایی مثل اینستاگرام، تیکتاک و دیسکورد آشنا نباشد، در برقراری “رابطه حرفهای” با نوجوان امروز شکست خواهد خورد.
چالش کلیشههای فکری و نگاه متعصبانه
یکی از خطرات جدی برای متخصصین، قضاوتِ ارزشهای نسل جدید با معیارهای نسلهای گذشته است.
-
خطر برخورد سوگیرانه: وقتی مددکار با سبک زندگی، پوشش یا عقاید ساختارشکنانه نسل دهه هشتاد و نود روبرو میشود، اگر بهروزرسانی ذهنی انجام نداده باشد، ممکن است به جای “درک همدلانه”، به “نصیحتگری” یا “طرد پنهان” روی آورد.
-
تضعیف پذیرش بیقید و شرط: پذیرش به معنای تایید همه رفتارها نیست، اما به معنای درکِ منطقِ رفتاری مراجع در بافت اجتماعی خودش است. نگاه متعصبانه، این اصل را تخریب کرده و مراجع را به موضع دفاعی میبرد.
پیامدهای عدم بهروزرسانی: بحران اعتماد
عدم درک صحیح از مسائل نسل جدید، پیامدهای استراتژیک برای مراکز مددکاری دارد:
-
ریزش مراجعان: نسل جدید به شدت هوشمند است و به محض احساس “قضاوت شدن” یا “درک نشدن”، ارتباط خود را قطع میکند.
-
بیاعتمادی به نهادهای حمایتی: وقتی مراجع احساس کند متخصص از دنیای او فرسنگها فاصله دارد، کل سیستم مددکاری و روانشناسی را ناکارآمد تلقی کرده و برای حل مشکل خود به مسیرهای غیررسمی و گاه پرخطر روی میآورد.
راهکارهای پیشنهادی برای ارتقای توانمندی کلینیکها
برای پیشگیری از شکاف میان متخصص و جامعه، اقدامات زیر ضروری است:
نتیجهگیری
مددکاری اجتماعی در دنیای امروز، بیش از هر زمان دیگری به “انعطافپذیری شناختی” نیاز دارد. کلینیکهای مددکاری نباید به جزایری جدا افتاده از واقعیتهای کف خیابان و فضای مجازی تبدیل شوند.
بروزرسانی دانش متخصصین، تنها یک انتخاب صنفی نیست، بلکه یک تعهد اخلاقی برای حفظ کرامت مراجع و بازیابی اعتماد عمومی به حرفههای یاورانه است. تنها با درک عمیقِ زیستجهان نسلهای جدید است که میتوان “پذیرش بیقید و شرط” را از شعار به شعور حرفهای تبدیل کرد.
