راهنمای مصاحبه خبری با مصدومین جنگ تحمیلی با اسرائیل
راهنمای مصاحبه خبری با مصدومین جنگ تحمیلی بر مبنای اصول و مبانی مددکاری اجتماعی
فهرست عناوین مطلب
راهنمای مصاحبه خبری با مصدومین جنگ تحمیلی با اسرائیل (با محوریت اصول و مبانی مددکاری اجتماعی)
کاری از پایگاه خبری مددکار نیوز
توجه: این راهنما با در نظر گرفتن اصول مددکاری اجتماعی و حساسیت‌های مربوط به مصاحبه با بازماندگان و مصدومین جنگی تدوین شده است. هدف اصلی این مصاحبه، علاوه بر کسب اطلاعات، ابراز همدلی و فراهم آوردن فضایی امن و راحت برای مصاحبه‌شونده است.
ملاحظات کلی مصاحبه‌کننده
مصاحبه‌کننده باید فردی با مهارت‌های ارتباطی بالا، همدلی و هم‌حسی عمیق باشد و با اصول و فنون مصاحبه در مددکاری اجتماعی آشنایی کامل داشته باشد. همچنین، شناخت کافی از روش‌های مستندسازی، استخراج اطلاعات و هدایت مصاحبه ضروری است.
مقدمات مصاحبه
- تماس اولیه و توضیح اهداف:
- در یک تماس تلفنی مختصر، اهداف مصاحبه را برای پاسخگو توضیح دهید. تأکید کنید که هدف اصلی، مستندسازی تجربیات ایشان و ابراز همدلی است.
- در صورت مواجهه با بازماندگان یا خانواده متوفی، مراتب تسلیت و تأثر خود را به نمایندگی از سایر همکاران اعلام کنید.
- اخذ رضایت شفاهی: پس از شرح اهداف، رضایت شفاهی برای انجام مصاحبه را دریافت کنید.
- اولویت با راحتی پاسخگو: حتی اگر مصاحبه با اهداف پژوهشی انجام می‌شود، اولویت اصلی باید راحتی و تمایل مصاحبه‌شونده باشد.
- تعیین زمان، مکان و شیوه مصاحبه توسط پاسخگو: از ایشان بخواهید زمان، مکان (حضوری، تلفنی، تصویری) و شیوه مصاحبه را تعیین کند تا راحتی کامل ایشان تضمین شود.
- زمان‌بندی:
- برای مصاحبه حضوری، حداکثر ۱.۵ ساعت و برای مصاحبه تلفنی/تصویری، حداکثر ۴۰ دقیقه در نظر بگیرید.
- اگر پاسخگو مایل به ادامه صحبت بود، زمان را می‌توان افزایش داد.
- تأمین هزینه‌ها: تماس‌ها باید توسط مصاحبه‌کننده برقرار شود تا پاسخگو نگرانی بابت هزینه‌ها نداشته باشد.
- پذیرایی در مصاحبه حضوری: در مصاحبه‌های حضوری، وسایل پذیرایی ساده (آب، دستمال کاغذی) برای پاسخگو و همراهانش فراهم آورید.
- انتخاب فرد برای مصاحبه:
- ممکن است پاسخگو فرد دیگری را برای مصاحبه معرفی کند. این پیشنهاد را بپذیرید.
- در صورت عدم تمایل پاسخگو، بپرسید که آیا فرد دیگری در خانواده تمایل به همکاری دارد یا خیر.
- عدم اصرار و پافشاری: اگر خانواده یا بازماندگان به دلایل شخصی یا امنیتی مایل به مصاحبه نبودند، هرگز اصرار نکنید. احترام به حریم خصوصی و تمایل ایشان، از اصول اخلاقی مددکاری اجتماعی است.
شیوه مستندسازی
- رضایت برای ضبط: اگر مصاحبه با هدف تهیه فیلم، کلیپ یا روایت مستند انجام می‌شود، حتماً رضایت کتبی (در صورت لزوم) یا شفاهی واضح برای فیلم‌برداری یا ضبط صدا را از پاسخگو دریافت کنید.
- کیفیت تجهیزات: از کیفیت دوربین فیلم‌برداری یا ریکوردر مطمئن شوید.
- تأیید محتوا: فیلم ضبط شده را به پاسخگو نشان دهید و صحنه‌ها و شیوه فیلم‌برداری را با نظر ایشان تأیید یا حذف کنید.
- ملاحظات قانونی و عرفی: ملاحظات اجتماعی و قانونی (مانند رعایت پوشش رسمی کشور، شیوه نشستن و صحبت کردن) را در نظر بگیرید.
- مصاحبه تلفنی: در مصاحبه‌های تلفنی، از ریکوردر اکسترنال یا ضبط مکالمه استفاده کنید، صدای تلفن را بالا ببرید و تماس‌های دیگر را مسدود کنید یا از تلفن ثابت استفاده کنید.
- حداقل یادداشت‌برداری: تا حد امکان از یادداشت‌برداری زیاد خودداری کرده و به حداقل نوشتن اکتفا کنید تا بیشترین تماس چشمی را با مخاطب برقرار کنید (در مصاحبه حضوری).
جریان مصاحبه
- هدف: هدف از مصاحبه، شنیدن روایت دست اول مصدومین جنگ از تجربیاتشان است.
- توجه به جزئیات: تشویق کنید که خاطرات، احساسات، و چگونگی تأثیر واقعه بر زندگی‌شان را با جزئیات بیان کنند.
- نمونه‌های عینی: در صورت تمایل پاسخگو، می‌توانید از ایشان بخواهید که نمونه‌ای از چالش‌ها یا پیروزی‌های خود را (بدون نیاز به ذکر مشخصات قابل شناسایی) برای مخاطب عام شرح دهند.
- استفاده از محتوای شخصی (با رضایت): عکس‌ها، کلیپ‌های شخصی یا خانوادگی (با رضایت کامل پاسخگو و در نظر گرفتن ملاحظات قانونی و عرفی) می‌توانند برای غنای مصاحبه مورد استفاده قرار گیرند.
سوالات پیشنهادی برای مصاحبه خبری با مصدومین جنگ تحمیلی با اسرائیل
این سوالات با هدف جمع‌آوری اطلاعات جامع و در عین حال با رعایت اصول همدلی و احترام طراحی شده‌اند:
- معرفی و پیشینه:
- لطفاً خودتان را معرفی کنید (سن، محل تولد، وضعیت تأهل و تعداد فرزندان، سوابق تحصیلی و شغلی قبل از حادثه، منطقه محل سکونت).
- قبل از شروع جنگ، زندگی شما چگونه بود و چه برنامه‌هایی برای آینده داشتید؟
- تجربه حادثه:
- لطفاً در مورد روز حادثه یا اتفاقی که منجر به مصدومیت شما شد، توضیح دهید. (تا جایی که مایل به صحبت در این باره باشید و برایتان دشوار نباشد.)
- آیا می‌توانید لحظات اولیه وقوع حادثه را برای ما توصیف کنید؟ چه چیزهایی دیدید، شنیدید و احساس کردید؟
- در آن لحظات چه فکری از ذهن شما گذشت؟
- پس از حادثه و روند درمان:
- پس از حادثه، چه حمایت‌هایی را دریافت کردید؟ (حمایت‌های رسمی دولتی، حمایت‌های خانوادگی، دوستان و همسایگان، یا کمک‌های مردمی).
- چه چالش‌هایی را در مسیر درمان و بازگشت به زندگی عادی تجربه کردید؟
- آیا انتظاراتی داشتید که در روند حمایت یا درمان شما مورد توجه قرار نگرفت؟
- تغییرات زندگی و سازگاری:
- زندگی شما پس از این واقعه چه تغییراتی کرد؟ (در ابعاد فردی، خانوادگی، اجتماعی و شغلی).
- برای سازگاری با شرایط جدید، از چه مکانیزم‌هایی استفاده کردید؟ (مثلاً فعالیت‌های جدید، حمایت روانی، مهارت‌آموزی و…).
- چه چیزهایی به شما کمک کرد تا تاب‌آوری خود را در این شرایط دشوار حفظ کنید؟
- نقش جامعه و آینده:
- به نظر شما، جامعه و نهادهای مربوطه چه نقشی می‌توانند در حمایت از مصدومین جنگی ایفا کنند؟
- چه پیامی برای مردم، مسئولان و همچنین برای کسانی که شاید تجربه‌ای مشابه شما داشته باشند، دارید؟
- آیا دستاورد، ویژگی یا مهارت خاصی دارید که با وجود این شرایط، آن را توسعه داده‌اید و مایلید در مورد آن صحبت کنید؟
یادآوری و سخن پایانی
این سوالات تنها یک چارچوب هستند و مصاحبه‌کننده باید با هوشمندی، انعطاف‌پذیری و همدلی، جریان مصاحبه را متناسب با پاسخ‌ها و شرایط روحی مصاحبه‌شونده هدایت کند. هدف نهایی، نه فقط جمع‌آوری اطلاعات، بلکه احترام به تجربه و روایت فردی هر بازمانده یا مصدوم است.
