ویکی پدیا چه چیزی هست و چه چیزهایی نیست؟!
یادداشت اختصاصی از دکتر جواد طلسچی یکتا؛ مدیر رسانه مددکاری اجتماعی ایرانیان
در ادامه با توجه به ضرورت ذکر شده به جزییات بیشتر از ویکی پدیا، صفحات و مقالات موجود در آن و چگونگی ایجاد مقاله در این دانشنامه بزرگ می پردازیم.
فهرست عناوین مطلب
ویکی پدیا چیست؟
ویکیپدیا دانشنامهای است آزاد و همگانی، بدین صورت که همه می توانند در نوشتن و ویرایش مقالات موجود در آن مشارکت نمایند، البته مشروط بررعایت قوانین و مقررات اساسنامه ایِ ویکی پدیا.
پیرو مبحث ضرورتِ قانون مداری در ویکی پدیا، مطالب حتماً می بایست بی طرفانه و بدون هرگونه تحریف واقعیات و عدم نادیده انگاشتنِ حقوق مادی و معنوی نشر محتوای متعلق به دیگران صورت پذیرد.
چرا وجود یک صفحه در ویکی پدیا تا این سطح برای اشخاص، شرکت ها و برندها اهمیت دارد؟
وقتی ما موضوعی را به شکل عمومی در گوگل جستجو کنیم، در اغلب موارد اولین مورد از موارد یافته ها، لینک مقاله مورد نظرمان در ویکی پدیا خواهد بود و این نکته، برای مشاغل فردی، کسب و کارها، برندها، اشخاص مشهور و سایرین بسیار بسیار حائز اهمیت می باشد.
ذکر همین مثال کوچک برای تبیینِ علل و عوامل اهمیت یافتنِ ثبت صفحات و مقالات برای اشخاص و افراد سرشناس و مشهور و برندهای مختلف به نظر کافی می آید. مگر نه این است که همه فعالان عرصه وب در تلاش هستند از حیث سئو ارتقاء یابند و بتوانند به بهترین جایگاه در صفحه اول اینترنت نائل آیند؟ مگر اینطور نیست؟ً! در پاسخی کوتاه: بدیهی است راه صدساله ی بالا آمدن و دیده شدن در صفحه اول گوگل، با ویکی پدیا یک شبه طی می شود!
ویکی پدیا چه چیزی هست و چه چیزهایی نیست؟
به عنوان مثال وقتی فردی رزومه ای را جهت ثبت در ویکی پدیا (با نام خودش) آماده و اجرا می کند، از سوابق و افتخارات و فعالیتهای (به زعم خودش) پراهمیت و درخور توجه خود مطالبی را آماده و در ویکی پدیا درج می نماید، یقیینا از قوانین اساسی این دانشنامه جهانی مطلع نبوده و نیست، زیرا ابتدایی ترین دانش در خصوص ویکی پدیا می گوید:
ویکی پدیا جایی برای ثبت رزومه و یا بیوگرافی شما نیست! اگر شما فرد سرشناس و مشهوری هستید، دیر یا زود یک نفر مقاله ای با نام شما در این دانشنامه ایجاد می کند.
اطلاعات نباید به صِرف اینکه حقیقت دارند یا مفید هستند، در دانشنامه قرار گیرند. یک مقالهٔ ویکیپدیا نباید نمایشگاهی کامل از تمامی جزئیات موجود باشد؛ بلکه باید خلاصهای از دانش مورد تأیید در مورد موضوع ارائه کند. عبارات تأییدپذیر و دارای منبع باید با توجه به وزنشان مورد استفاده قرار گیرند.
ویکیپدیا فرهنگ لغت نیست.
ویکیپدیا جای انتشار تحقیقات دست اول نیست. ویکیپدیا جای نشر افکار و تحلیلهای شخصی یا انتشار اطلاعات جدید نیست.
ویکیپدیا منبر یا محل تبلیغات نیست. ویکیپدیا تریبون سخنرانی، میدان نبرد یا ابزاری برای پروپاگاندا، تبلیغات یا بهاشتراکگذاری نیست. این قاعده شامل نام کاربری، مقالهها، صفحههای تمرین، ردهها، پروندهها، صفحههای بحث، الگوها و صفحههای کاربری میشود.
بحثهای غیرمخرب در مورد سیاستهای داخلی ویکیپدیا میتوانند در صفحههای کاربری یا فضای نام ویکیپدیا مطرح شوند،
ویکیپدیا یک وبگاه یا بانک اطلاعات برای پیوندها، تصاویر و پروندههای صوتی- تصویری نیست.
ویکیپدیا وبلاگ، میزبان وب، شبکهٔ اجتماعی یا وبگاه خاطرهنویسی نیست. ویکیپدیا خدمات شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک یا توییتر ارائه نمیدهد. نباید وبگاه، وبنوشت، ویکی، رزومه یا فایل شخصیتان را بر روی ویکیپدیا میزبانی کنید.
ویکیپدیا کاتالوگ نیست. ویکیپدیا فهرستهای زیادی شامل پیوند به نوشتارهای ویکیپدیا را در بر میگیرد که برای مصارف داخلی یا به منظور توصیف یک موضوع سرشناس مورد استفاده قرار میگیرد.
ویکیپدیا راهنمای استفاده، راهنمای سفر، کتاب درسی یا مجلهٔ علمی نیست. ویکیپدیا یک منبع دانشنامهایست، نه راهنمای استفاده، نه راهنمای سفر یا کتاب درسی.
ویکیپدیا گوی بلورین نیست! ویکیپدیا مجموعهای از گفتهها و تفکرات غیرقابل اثبات نیست. ویکیپدیا آینده را پیشبینی نمیکند. تمام مقالههایی که واقعهای را پیشبینی میکنند باید قابل اثبات باشند و موضوع آنها باید به قدری مورد توجه باشد که در صورتی که در گذشته رخ داده بودند شایستگی داشتن یک نوشتار را می داشتند.
ویکیپدیا روزنامه نیست. ویرایشگران به افزودن اطلاعات جاری و بروز و نیز بسط نوشتارهای مستقل در مورد وقایع جاری مهم ترغیب میشوند.
ویکیپدیا مجموعهای از اطلاعات درهم و برهم نیست. برای احراز ارزش دانشنامهای، دادهها باید در متنی با توضیحات ارجاعدهنده به منابع معتبر قرار گیرند.
ویکیپدیا جای سانسور نیست. ممکن است ویکیپدیا دارای مطالبی باشد که برخی از خوانندگان آنها را (حتی گاه تا حدود زیادی) قابلاعتراض و توهینآمیز بدانند. تلاش برای قابل پذیرش کردن مقالات و تصاویر برای همهٔ خوانندگان، یا التزام به هنجارهای کلی اجتماعی یا دینی، با مقاصد یک دانشنامه سازگار نیست.
ویکیپدیا میدان مبارزه نیست. ویکیپدیا جایی برای خصومتورزی، وارد کردن منازعات شخصی، به پیش بردن نبردهای ایدئولوژیک، یا پروراندن تعصب، نفرت یا ترس نیست. تبدیل کردن بحثهای ویکیپدیا به نبردهای شخصی مستقیماً در تعارض با سیاستها و اهداف ویکیپدیا است.
ویکیپدیا تمرین آنارشیسم نیست. محیط ویکیپدیا باز و آزاد است اما در شرایطی که این آزادیها در جهت مخالف هدف ویکیپدیا قرار گیرند، محدود میشوند.
ویکیپدیا دموکراسی نیست. ویکیپدیا تمرین دموکراسی یا هرگونه نظام سیاسی دیگر نیست. روش اصلی (هرچند نه انحصاری) تصمیمگیری در آن ویرایش و بحث برای رسیدن به اجماع است، نه رأیگیری (از رأیگیری در برخی مواقع چون انتخابات هیئت نظارت استفاده میشود).
ویکیپدیا تمرین ساخت قانون نیست. ویکیپدیا جایی برای مباحثهٔ حقوقی نیست. قوانین تنها برای آسانتر کردن کارها هستند و به عنوان هدف اجتماع ویکیپدیا تلقی نمیشوند.
چطور در ویکی پدیا ثبت شویم؟ این کار شدنی است یا خیر؟
ویکی پدیا ضوابط و مقررات خاص و پیچیدگی های خودش را دارد و ثبت یک مقاله در آن مراحل و موانع گوناگونی دارد که فقط نویسندگانِ این مجموعه از آن مطلع می باشند.
گاهی اوقات ممکن است فردی یا افرادی اقدام به ثبت مقاله ای یا بیوگرافی خود یا دیگران نمایند و حتی مدتی قریب به شش ماه و یا حتی بیشتر هم از این اقدامشان بگذرد اما اگر مقاله ی ثبت شده، طبق مقررات و اساسنامه عملیاتی ویکی پدیا نباشد، بعد از گذشت مدتی، با جستجوی مطلب مربوطه، با حذف شدگیِ آن مبحث روبرو خواهند شد که بی تردید، این مبحث ممکن است بر روحیه و انگیزه افراد اثر سوء بگذارد، از این اقدام ویکی پدیا جا بخورند، عصبانی و خشمگین شوند و برحسب اطلاعات ناچیزشان از دانشنامه، احساس کنند که در موردشان ظلم بزرگی شده است و یا مغرضانه با مقاله شان برخورد شده است! در صورتیکه به هیچ عنوان اینطور نیست.
جالب توجه است که ویکی پدیا برای مدیرانش اعم از گشت زن ها، ویکی بان ها و مدیران ابزارهای آنلاین و هوشمند و حتی رباتیک بسیار دقیقی (که بعضا از هوش مصنوعی نیز بهره می برند) قرار داده است که به آسانی اضلاح یک مقاله را شناسایی و ارزشگذاری می کنند و در صورت کمترین عدم تطابق با قوانین ویکی پدیا، بلافاصله انواع حذف ها را برای آن مطلب قائل می شوند.
در وهله اول لازم است قبل از نوشتن هرگونه مقاله، در مورد این دانشنامه مطالعه نمایید، ضوابط و مقررات لازم جهت نوشتن مقاله را بیاموزید و تمرین (در صفحه تمرین) نمایید. سایر مقالات کوتاه و بلند موجود در ویکی پدیا را مطالعه نمایید و به جزییات نوشتاری شان دقت کنید. سلایق نوشتاری نویسندگان مختلف را مدنظر قرار دهید و در یک صفحه شخصی نکته برداری کنید.
سخن آخر
همانطور که در ابتدای این نوشتار نیز ذکر شد، با توجه به اهمیت ویکی پدیا در گوگل و نیز گسترش روزافزون مقالات و صفحات اشخاص، شرکت ها و برندها در این دانشنامه بزرگ، متأسفانه امروز شاهد تبلیغات گسترده در خصوص ویکی نویسی و دریافت سفارشات مربوطه با مبالغ قابل توجه می باشیم که لازم است کاربران هوشیاری به خرج دهند و در دام چنین افراد و شرکت هایی گرفتار نشوند.
به یاد داشته باشید که بهترین راه ثبت اثر در ویکی پدیا، نوشتن و ویرایش آن توسط خودتان است.
بنابراین بهتر است قبل از هر چیز در خصوص این دانشنامه و چگونگی ثبت و ویرایش مقالات در آن، با صبر و حوصله و شکیبایی لازم مطالعه نمایید و با دانش و آگاهی بالا و اشراف نسبت به مختصات جزیی و کلی ویکی پدیا، در این خصوص اقدام نمایید.
ویکی پدیا چه چیزی نیست ویکی پدیا چه چیزی نیست ویکی پدیا چه چیزی نیست ویکی پدیا چه چیزی نیست